© Aπεροπία. Τα άρθρα του ιστολογίου aperopia.fr γράφονται κατόπιν κοπιαστικής έρευνας και μετάφρασης. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ολόκληρου του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του aperopia.fr. Επιτρέπεται μόνον η αναδημοσίευση 2-3 πρώτων παραγράφων με προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο aperopia.fr

---

Γράφει η Χρυσούλα Μπουκουβάλα

---

Μετά το πρόγραμμα διεπαφής ανθρώπου – υπολογιστή της Neuralink, της εταιρείας νευροτεχνολογίας του γνωστού τεχνομεγιστάνα Elon Musk, το Facebook, χρησιμοποιώντας ως οδηγό παλαιότερες στρατιωτικές έρευνες, επιχειρεί κάτι παρόμοιο με ένα είδος κάσκας που φιλοδοξεί να διαβάζει τη σκέψη μας. Πολλές νεοφυείς εταιρείες νευροτεχνολογίας διαγκωνίζονται πλέον για το ποια θα παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη επεμβατική ή μη μέθοδο που θα συνδέει τον εγκέφαλό μας με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Όλες αυτές οι ενέργειες, πρωτοφανείς στην ανθρώπινη ιστορία, εγείρουν αυτομάτως μείζονα ηθικά και πολιτικά ζητήματα.

Το 2017, το Facebook ανήγγειλε ότι ήθελε να δημιουργήσει έναν ιδιότυπο κεφαλόδεσμο, ένα είδος κάσκας που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να εμφανίζουν με ταχύτητα 100 λέξεων ανά λεπτό τις σκέψεις τους στην οθόνη ενός υπολογιστή, ενός τάμπλετ ή ενός έξυπνου κινητού.

Δύο χρόνια αργότερα, ο γίγαντας των κοινωνικών μέσων, αποκαλύπτει ότι χρηματοδοτεί εκτεταμένη πανεπιστημιακή έρευνα με ανθρώπινους εθελοντές. Τμήματα της έρευνας περιγράφονται σε επιστημονική μελέτη του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF), όπου ερευνητές έχουν αναπτύξει αποκωδικοποιητές ομιλίας που είναι σε θέση να προσδιορίσουν τι προσπαθούν να πουν οι άνθρωποι, αναλύοντας τα εγκεφαλικά τους σήματα.

Ένα πρώιμο πειραματικό κιτ μιας φορητής συσκευής διεπαφής εγκεφάλου-υπολογιστή κατασκευασμένου στα Εργαστήρια Πραγματικότητας (Reality Labs) του Facebook. Η επιστημονική ομάδα διερεύνησε την ικανότητα αποκωδικοποίησης λέξεων μέσω μη επεμβατικών τεχνολογιών, ελπίζοντας να πετύχει τα πρώτα αποτελέσματα φορητών πρωτοτύπων στο εγγύς μέλλον.

Η έρευνα αφ’ ενός μεν θα μπορούσε να συμβάλλει στο να αποδειχτεί ότι μια φορητή συσκευή ελέγχου εγκεφάλου είναι εφικτή και αφ’ ετέρου δε επειδή αποτελεί ένα πρώιμο παράδειγμα μιας γιγαντιαίας τεχνολογικής εταιρίας που εμπλέκεται στην απόσπαση δεδομένων απευθείας από το μυαλό των ανθρώπων.

Για τους ειδήμονες όμως της νευρο-ηθικής, το γεγονός αυτό έχει σημάνει συναγερμό, καθιστώντας απαραίτητη τη νομοθέτηση αυστηρών κανονισμών, και μάλιστα πολύ γρήγορα, σχετικά με το αν και ποιοι έχουν εφεξής δικαίωμα να συλλέγουν, να αποθηκεύουν και να χρησιμοποιούν τα εγκεφαλικά μας δεδομένα.

Γιατί πρέπει να δημοσιοποιούνται οι σκέψεις μας;

Σε δημοσίευση αποτελεσμάτων επιστημονικών πειραμάτων ομάδας επιστημόνων που αναρτήθηκε στην έγκυρη επιθεώρηση Nature Communications, οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας με επικεφαλής τον νευροεπιστήμονα Έντουαρντ Τσανγκ, χρησιμοποίησαν μικροσκοπικά φύλλα ηλεκτροδίων, τις λεγόμενες συστοιχίες ECoG (Εlectro Cortico Graphy), οι οποίες τοποθετήθηκαν απευθείας μέσα στον κινητικό φλοιό των εγκεφάλων εθελοντών και που επικοινωνούσαν με ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Να σημειωθεί ότι οι εθελοντές είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση επιληψίας και τους είχαν τοποθετηθεί τα μίνι ηλεκτρόδια κατ’ ευθείαν στον εγκέφαλο, όμως το Facebook φιλοδοξεί να εμπορευματοποιήσει μη επεμβατικές μεθόδους, όπως είναι τα ακουστικά.

Οι επιστήμονες μπόρεσαν να ακούσουν σε πραγματικό χρόνο τη στιγμή που τρεις παράλυτοι εθελοντές, ανίκανοι να μιλήσουν, άκουγαν ερωτήσεις αναγνωσμένες από μια λίστα και διατύπωναν τις απαντήσεις τους νοερά, οι οποίες εμφανίζονταν ως συνεκτικό κείμενο στις οθόνες ενός υπολογιστή.

Η Έμιλυ Μούγκλερ, μηχανικός της ομάδας Διεπαφής Εγκεφάλου-Υπολογιστή των Εργαστηρίων Πραγματικότητας του Facebook μπροστά σε μηχανήματα αποκωδικοποίησης σκέψης.

Μια ερώτηση που τέθηκε ήταν ποιο μουσικό όργανο προτιμούσαν οι εθελοντές ανάμεσα σε πέντε προτεινόμενα, ενώ οι απαντήσεις αποκωδικοποιήθηκαν επιτυχώς από το μηχάνημα.

Άλλη ερώτηση ήταν «Πώς θα περιγράφατε τον χώρο που βρίσκεστε τώρα;» και προς επιλογήν υπήρχαν επίσης πέντε απαντήσεις (φωτεινός, σκοτεινός, ζεστός, ψυχρός και «μια χαρά»). Το σύστημα ήταν σε θέση να αποκωδικοποιήσει την απάντηση αποδεδειγμένα πολύ καλύτερα απ’ ό,τι θα προέκυπτε από τυχαία αποτελέσματα.

Παραπληγικοί ασθενείς ανίκανοι να μιλήσουν, μέσω εμφυτευμάτων διεπαφής εγκεφάλου- υπολογιστή μετατρέπουν τις σκέψεις τους σε κείμενο οθόνης, ένα είδος ηλεκτρονικής τηλεπάθειας.

Το Facebook ελπίζει ότι με τη νέα μέθοδό τoυ ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί μόνο με τη σκέψη του να πληκτρολογεί 100 λέξεις το λεπτό, τη στιγμή που η ταχύτερη πληκτρολόγηση σήμερα είναι πέντε φορές πιο αργή.

Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι το συγκεκριμένο ερευνητικό έργο γίνεται για να βοηθηθούν κάποια εκατομμύρια εγκεφαλικά παράλυτων συνανθρώπων μας που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν φωνητικά με το περιβάλλον τους και ότι χρηματοδοτεί το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας σε πειράματα αποκατάστασης της ικανότητας επικοινωνίας ατόμων με αναπηρία που έχουν προβλήματα ομιλίας.

Το Facebook έχει δηλώσει πως όταν ολοκληρωθούν οι έρευνες στοχεύει να δημιουργήσει και να διαθέσει στην αγορά ένα φορητό σετ ακουστικών που θα επιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν τη μουσική που ακούν ή να αλληλεπιδρούν με την εικονική πραγματικότητα μέσω της σκέψης τους.

Κατά πόσον ένα τέτοιο επιχείρημα μπορεί να γίνει πιστευτό σε μια κοινωνία της οποίας το κοινωνικό σύστημα έχει ήδη καταρρεύσει και η ανεργία καλπάζει σε δυσθεώρητα ύψη;

Αποτελεί αναγκαιότητα η ενίσχυση της ανθρώπινης νοημοσύνης;

To Facebook δεν είναι η μόνη τεχνολογική εταιρεία που μπαίνει στο χώρο της νευροτεχνολογίας. Η Neuralink, στοχεύει στην ανάπτυξη ενός εμφυτεύματος εγκεφάλου μέσα στην επόμενη δεκαετία που, όπως δήλωσε ο Έλον Μασκ, θα επιτρέπει στους ανθρώπους να επικοινωνούν τηλεπαθητικά μεταξύ τους και να ενισχύουν τη νοημοσύνη τους με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Πολλοί επιστήμονες βρίσκουν την ιδέα του εμφυτεύματος κατ’ ευθείαν μέσα στον εγκέφαλο τρομακτική και άκρως επικίνδυνη για το υποκείμενο που θα προχωρήσει σε κάτι τέτοιο, χωρίς να το έχει απολύτως ανάγκη.

Εγκεφαλικά μικροτσίπ βελτιώνουν αποδεδειγμένα τη ζωή των ασθενών με Πάρκινσον και έχουν βοηθήσει ακρωτηριασμένους βετεράνους πολέμου ή παράλυτους από ανίατες ασθένειες και ατυχήματα να κινούν με επιτυχία προσθετικά άκρα, ξεκινώντας μια νέα ζωή.

Ωστόσο, και ο Μπράιαν Τζόουνς, ιδρυτής της εταιρείας ηλεκτρονικών πληρωμών Brain Tree, που επένδυσε 100 εκατομμύρια δολάρια στην εταιρεία Kernel που υπόσχεται να ενώσει τον ανθρώπινο εγκέφαλο με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, εμφανίζεται πεπεισμένος ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη χρειάζεται οπωσδήποτε αναβάθμιση.

Ο λόγος; Μασκ και Τζόουνς επιμένουν στις επεμβατικές μεθόδους, ισχυριζόμενοι ότι είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τις μελλοντικές κινήσεις ανεξαρτησίας της …υπερευφυούς τεχνητής νοημοσύνης.

Τέλος, η Μαίρη Λου Τζέπσεν, πρώην μηχανικός στο Facebook, ποντάρει στη δική της νεοφυή εταιρεία Openwater, που σκοπεύει να αναπτύξει ένα είδος, μη επεμβατικού, φορητού μαγνητικού τομογράφου που ωστόσο θα διαβάζει τις σκέψεις μας.

Οι εικόνες που ανέβασε η εταιρεία Openwater δείχνουν πώς η διευθύντριά της Μαίρη Λου Τζέπσεν, προσδοκά να συνταιριάξει την τεχνολογία διεπαφής εγκεφάλου-υπολογιστή με κάτι που θα μοιάζει με σκούφο του σκι.

Τι συμβαίνει τελικά; Γιατί δαπανώνται δισεκατομμύρια δολάρια για να τελειοποιηθούν τέτοια προϊόντα και τεχνικές; Ποιος θα τα αγοράσει και με τί χρήματα; Ποια δημόσια συστήματα υγείας θα καλύψουν τέτοιου είδους παροχές στους παράλυτους πολίτες τους και με ποιους πόρους;

Είναι δυνατόν οι κυβερνήσεις να καλύψουν την βελτίωση της ζωής των ανάπηρων ή των ασθενών με Αλζχάιμερ πολιτών τους που δεν αποτελούν παρά ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού, τη στιγμή που στρατιές ανασφάλιστων αστέγων στις ΗΠΑ και ανέργων στην Ευρώπη δεν καλύπτονται για απλές ιατρικές διαγνώσεις και αγορές φαρμάκων, όταν αναρίθμητοι ανειδίκευτοι παράτυποι μετανάστες εισβάλλουν καθημερινά στις δυτικές κοινωνίες αναζητώντας μια θέση στον ήλιο, έχοντας αυξημένο δείκτη γεννητικότητας και επιβαρύνοντας τα συστήματα Υγείας χωρίς να συνεισφέρουν οικονομικά σ’ αυτά, εφόσον στη πλειοψηφία τους ζουν από κρατικά επιδόματα;

Μήπως τελικά όλες αυτές οι εταιρείες επιδιώκουν τις επενδύσεις εκείνων που σκοπεύουν να “επαυξηθούν” αλλά και να κρατηθεί ο πλεονάζων άνεργος πληθυσμός βυθισμένος στην εικονική πραγματικότητα μέχρι την τελική εξάλειψή του;

Η θανατηφόρα παγίδα των διεπαφών ανθρώπου-μηχανής

Θα θέσω το παρακάτω απλό ερώτημα: γιατί να ριχτούν στην σημερινή παγκόσμια αγορά που βρίσκεται σε ύφεση ηλεκτρονικές “κάσκες” και “σκουφιά” που θα μετατρέπουν τη σκέψη μας σε κείμενα σε οθόνες και βάσει ποιας λογικής τα παραπάνω είναι απαραίτητα «αξεσουάρ», προκειμένου να ζούμε σε μία εικονική, και σύντομα, σε μια «επαυξημένη» πραγματικότητα;

Ποιος αποφασίζει και με ποια νομιμοποίηση ότι επειδή η υποτιθέμενη υπερευφυής τεχνητή νοημοσύνη θα καταστεί επικίνδυνη για το είδος μας, πρέπει να διανθρωπιστούμε από τώρα για να την αντιμετωπίσουμε;

Ποιος αποφασίζει και με ποια νομιμοποίηση ότι η φυσική πραγματικότητα πρέπει να εκλείψει και η περίφημη «AR – Augmented Reality» να αποτελέσει εφεξής κανονικότητα;

Γιατί πρέπει να πειστούν τόσο πολλοί άνθρωποι που δεν είναι παράλυτοι ότι το να εκθέσουν τη σκέψη τους σε δημόσια θέα είναι όχι μόνο η «νέα κανονικότητα», αλλά κάτι εντελώς ακίνδυνο και ηθικά και πολιτικά ουδέτερο, αν όχι ανώδυνο;

Μήπως γιατί στο κατώφλι της απονομής του παγκόσμιου βασικού εισοδήματος εξαθλίωσης, τέτοιες τακτικές επιβάλλονται προκειμένου να βοηθήσουν στην μαζική ευθανασία των πλεοναζόντων, και ότι στην πραγματικότητα τέτοιες μέθοδοι δεν αποτελούν παρά στρατιωτικές εφαρμογές;

Στο βάθος DARPA

Η Ρεγκίνα Ντούγκαν, πρώην στέλεχος του Facebook, της Google, και της DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency, υπηρεσίας προηγμένης έρευνας του αμερικανικού υπουργείου Αμύνης), δήλωσε ότι η ερευνητική ομάδα Builiding 8 του Facebook ακολούθησε ένα μοντέλο της DARPA η οποία αναπτύσσει αναδυόμενες στρατιωτικές τεχνολογίες.

Το Facebook, όπως και όλες οι αντίστοιχες εταιρείες νευροτεχνολογίας, δεν κρύβουν μεν ότι εμπνέονται από την DARPA, ωστόσο ισχυρίζονται ότι στοχεύουν στη δημιουργία προϊόντων προσιτών στους καταναλωτές, που θα διευκολύνουν τη ζωή τους, κάτι τελείως ψευδές με βάση το οικονομικό πλαίσιο της εποχής μας όπου η παγκόσμια ανεργία καλπάζει. Χωρίς να έχουν ψωμί δηλαδή, θα αγοράζουν παντεσπάνι, δηλαδή κάσκες «επαυξημένης πραγματικότητας»…

Ιδού τι έγραφε το Facebook σε μια σχετική ανάρτησή του: «Η ικανότητα αναγνώρισης ακόμη και μιας χούφτας εικονικών εντολών, όπως σπίτι, επέλεξε και διέγραψε μπορεί να προσφέρει εντελώς νέους τρόπους αλληλεπίδρασης με τα σημερινά συστήματα εικονικής πραγματικότητας και τα γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας (AR) του αύριο».

Το Facebook όμως δεν αναφέρει καθόλου τι άλλο ακριβώς θα είναι ικανό να κάνει το νέο του προϊόν. Αυτό αφήνεται στην κριτική σκέψη του (κυρίως) νεαρού αγοραστικού κοινού, αν βεβαίως του έχει μείνει ακόμη, μετά την πλύση εγκεφάλου που έχει υποστεί ήδη από την παιδική του ηλικία αλλά και χρήματα για να το αγοράσει.

Παραβίαση της ιδιωτικότητας και επιβολή τεχνοφεουδαρχίας

Η έρευνα για τις διεπαφές εγκεφάλου – ηλεκτρονικού υπολογιστή επιταχύνεται εκθετικά καθώς οι μεγάλες (και υπερκερδοφόρες) εταιρείες τεχνολογίας κάνουν αγώνα δρόμου για την τελειοποίησή τους και την εφαρμογή τους σε ευρεία κλίμακα.

Στις 16 Ιουλίου, η Neuralink που δημιουργήθηκε από τον Έλον Μασκ, ιδρυτή μεταξύ άλλων της SpaceX (της διαστημικής εταιρείας που θέλει να στείλει ανθρώπους στον πλανήτη Άρη), δήλωσε ότι εντός δύο ετών ελπίζει να εμφυτεύσει ηλεκτρόδια στους εγκεφάλους παράλυτων εθελοντών.

Ωστόσο, το κοινό οφείλει να κατανοήσει ότι οι εθελοντές, και αύριο το ίδιο, δεν μπορεί να εμπιστευτεί τις τεχνολογικές εταιρείες, έχοντας μόνιμα ανοιχτό ένα παράθυρο στον εγκέφαλό του.

Ωστόσο, το κοινό δεν πρέπει να ξεχνάει ότι τον περασμένο μήνα επιβλήθηκε πρόστιμο – μαμούθ στο Facebook ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για παραβίαση προσωπικών δεδομένων και για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την ιδιωτικότητα των χρηστών (φυσικά το πρόστιμο ήταν πολύ χαμηλότερο από τα κέρδη που αποκόμισε το Facebook από την παραχώρηση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών για διαφημιστικούς λόγους).

Η Νίτα Φαραχάνι, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Ντιουκ των ΗΠΑ που ειδικεύεται στη νευρο-ηθική δήλωσε χαρακτηριστικά σχετικά μ’ αυτά τα πειράματα: «Για μένα, ο εγκέφαλος είναι το μόνο ασφαλές μέρος στο οποίο μπορώ να σκέφτομαι ελεύθερα, να φαντασιώνομαι και να διαφωνώ. Βρισκόμαστε πολύ κοντά στο να διασχίσουμε το τελικό σύνορο της ιδιωτικότητας χωρίς όμως να υπάρχει οιαδήποτε προστασία για κάτι τέτοιο».

Ο Μαρκ Σεβιγιέ, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος Διεπαφής Εγκεφάλου – Υπολογιστή των Εργαστηρίων Πραγματικότητας του Facebook είναι πεπεισμένος για την εξέλιξη της επαυξημένης πραγματικότητας.

Το Facebook υπογραμμίζει βέβαια ότι όλα τα εγκεφαλικά δεδομένα που συλλέγονται στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας θα παραμείνουν εντός του ιδρύματος, ωστόσο υπάλληλοί του μπορούν να πηγαίνουν εκεί για να τα μελετήσουν.

Δεν είναι γνωστό πόσα χρήματα προσφέρει ο τεχνολογικός κολοσσός σ’ αυτό το πανεπιστήμιο, ούτε πόσοι εθελοντές γνωρίζουν ποιος είναι ο ρόλος της εταιρείας στην συγκεκριμένη έρευνα.

Ο Nίκολας Βάιλερ, εκπρόσωπος του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, είπε ότι τα έντυπα συγκατάθεσης αναφέρουν το Facebook ανάμεσα στους διάφορους πιθανούς χορηγούς της έρευνας, ωστόσο αρνήθηκε να παράσχει αντίγραφο της ερευνητικής σύμβασης ή των εντύπων συγκατάθεσης που υπέγραψαν οι ασθενείς.

Παρόλο που στα πλαίσια του δικτύου 5G και του Διαδικτύου των Πραγμάτων διαφημίζεται δεόντως ότι ο Αναγνώστης Εγκεφάλου (Brain Reader) θα είναι ένας υπέροχος τρόπος για τον έλεγχο διάφορων διασυνδεδεμένων «έξυπνων» ηλεκτρονικών συσκευών, στην πραγματικότητα το Facebook (ή οποιοσδήποτε άλλος έχει πρόσβαση στα συγκεκριμένα δεδομένα) θα διαβάζει μια πλειάδα πληροφοριών, όπως πως σκέφτονται να αντιδράσουν οι άνθρωποι πριν πουν, γράψουν ή κάνουν ο,τιδήποτε.

Αν αυτό σας κάνει να σκεφτείτε ότι η αστυνομία σκέψης είναι προ των πυλών, καλά καταλάβατε.

ΠΗΓΕΣ:

News Center | Stanford Medicine

ΜΙΤ Τechnology Review

CNET

The Next Web

Μedium

Gismodo

Newsmax