ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΕΙΣ /

Ποιος ευθύνεται για τη διάβρωση της κοινωνίας των πολιτών;

ΠΩΣ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Γράφει ο Τσαρλς Χιού Σμιθ (Charles Hugh Smith) 1


Μετάφραση – επιμέλεια: Χρυσούλα Μπουκουβάλα


Καθώς οι εκλογές είναι προ των πυλών και στη χώρα μας, ας αφήσουμε την (μικρο)πολιτική και ας αναρωτηθούμε τι βρίσκεται πίσω από τη διάβρωση της κοινωνίας των πολιτών [όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και] σε ολόκληρη τη Δύση.

H κοινωνία των πολιτών κυρίως στις Η.Π.Α., αλλά και σε άλλες δυτικές χώρες, εξαφανίζεται. Δεν είναι μόνο ότι έχουμε άνοδο των αντιπαραθέσεων και των ακραίων ιδεολογιών. Το πολύ ανησυχητικό είναι ότι πεθαίνουν οι κοινωνικοί δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων.

Yπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες γι’αυτό, όπως:

  • οι εθιστικές τεχνολογίες όπως είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα έξυπνα κινητά,
  • το χρόνιο οικονομικό άγχος,
  • η όλο και μεγαλύτερη κινητικότητα των εργαζομένων,
  • ένα πλήθος λιγότερο εμφανών παραγόντων.

Ένας τέτοιος λιγότερο εμφανής παράγοντας είναι και η διάβρωση της κοινότητας και η αντικατάστασή της από κρατικές ή εταιρικές δομές.

Το παράδειγμα της Γουόλ-Μαρτ

Ένα από τα πιο εμπεριστατωμένα άρθρα που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια είναι η έκθεση της εφημερίδας Γκάρντιαν (Guardian) σχετικά με το τι συνέβη όταν το μέγα-πολυκατάστημα της πολυεθνικής εταιρείας Γουόλ-Μαρτ 2(Walmart) της οικογένειας Γουόλτον, αποχώρησε από την πόλη Γουέλτς (Welch), αγροτική κοινότητα χαμηλών εισοδημάτων της κομητείας Μακντάουελ της Δυτικής Βιρτζίνια, γνωστής ανθρακοφόρου περιοχής των ΗΠΑ.

Ένα από τα πιο τραγικά ευρήματα ήταν ότι το πολυκατάστημα της Γουόλ-Μάρτ είχε καταστεί ο κοινωνικός κόμβος όλης της κοινότητας: το μαγαζί της Γουόλ-Μάρτ είχε γίνει το μέρος συνάντησης μεταξύ φίλων, η ευκαιρία να χαζέψουν κόσμο και να περάσουν την ώρα τους.

To πολυκατάστημα της Γουόλ-Μαρτ το καιρό της δόξας του ήταν το κέντρο των ενδιαφερόντων όλης της πόλης

Πρόκειται για αξιοσημείωτη ανατροπή μιας παραδοσιακής κοινότητας της οποίας η ζωή περιστρεφόταν μέχρι την ώρα που άνοιξε το πολυκατάστημα γύρω από τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους όπως οι εκκλησίες 3, οι πλατείες της πόλης, ο κεντρικός εμπορικός δρόμος, η τοπική λαϊκή αγορά κλπ.

Έκτοτε, το κέντρο της κοινωνικής ζωής έγινε ο χώρος μιας ιδιωτικής επιχείρησης (βλ. ιδρυματοποίηση), που ήταν φυσικά αφιερωμένος στη μεγιστοποίηση των κερδών της εταιρείας.

Η εξάρτηση από τους εταιρικούς χώρους είναι αντίστοιχη με την εξάρτηση από τις επιχειρήσεις και το κράτος για το εισόδημα και την οργάνωση της κοινωνικής ζωής.

Αυτό οδηγεί σε μια άλλη τραγωδία: στην ανυπαρξία μη κρατικών, μη εταιρικών κοινωνικών δομών· η γενική τάση στη περίπτωση του Γουέλτς ήταν η σχεδόν εξ ολοκλήρου εξάρτηση από την επιχείρηση, όχι μόνο για την απόκτηση εισοδήματος, αλλά και για τη δομή της καθημερινής ζωής, για να χρησιμοποιήσω τη φράση του Γάλλου ιστορικού Φερνάν Μπρωντέλ.

Η φαντασίωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος

Ο δημοσιογράφος του Γκάρντιαν διαπίστωσε ότι μετά την αποχώρηση της Γουόλ-Μαρτ λίγα νοικοκυριά είχαν ξεκινήσει να φτιάχνουν λαχανόκηπους ή να ψαρεύουν πέστροφες από τη γειτονική λίμνη προς ιδίαν χρήσιν (σημ. μτφρ.: η πόλη βρίσκεται μέσα σ’ ένα δάσος μεγάλου φυσικού κάλους), και η πλειοψηφία των κατοίκων «διασκέδαζε αναγκαστικά», μη χρησιμοποιώντας τον ελεύθερο χρόνο της για να δημιουργήσει Τέχνη (η φαντασίωση που έχουν οι υποστηρικτές του ελάχιστου [βασικού] εγγυημένου εισοδήματος ότι δηλαδή όλοι οι άνθρωποι θα αναπτύξουν τα καταπιεσμένα λόγω έλλειψης χρόνου καλλιτεχνικά ταλέντα τους, την οποία αναλύω στο βιβλίο μου Money and Work Unchained) ή να επενδύσει χρόνο και ενέργεια σε μη κρατικές κοινωνικές δομές που δεν ανήκουν σε κάποια εταιρεία.

Τι λέτε ότι έκαναν; Περνούν το χρόνο τους παρακολουθώντας τηλεόραση ή είναι χωμένοι στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Αυτή η σχεδόν εξ ολοκλήρου εξάρτηση από τις κρατικές και τις εταιρικές δομές είναι τόσο πανταχού παρούσα που παραμένει απαρατήρητη και δεν αναφέρεται πουθενά.

Όχι μόνο οι μη κρατικές, μη εταιρικές κοινωνικές δομές εξαφανίστηκαν, αλλά επιπλέον οι άνθρωποι έχασαν τις αξίες τους, τις δεξιότητες και τα εργαλεία που απαιτούνται για τη εκ νέου συναρμολόγηση και διατήρηση τέτοιων δομών.

Οι βαρειές συνέπειες της απώλειας των κοινωνικών σχέσεων και οι θεραπείες

Έχουμε λοιπόν χάσει μεγάλο μέρος της κοινωνικής συνδεσιμότητας που χρειαζόμαστε ως άνθρωποι και θρηνούμε αυτήν την απώλεια με τρόπους που δεν συνδέονται άμεσα με την απώλεια κοινωνικού κεφαλαίου: εθισμό, μοναξιά και πρόωρο θάνατο.

Πώς μπορούμε όμως να ενισχύσουμε ή να επιδιορθώσουμε τις ανθρώπινες σχέσεις μας και τον κοινωνικό ιστό που έχουν διαρραγεί, ζώντας σε μια τόσο αποδιοργανωτική εποχή;

Υπάρχουν δύο βασικές προσεγγίσεις:

  1. να σταματήσουμε να συμμετέχουμε σε τέτοιες καταστροφικές δυναμικές και
  2. να οικοδομήσουμε τα θεμέλια μιας κοινωνικής ζωής με συνδεσιμότητα.

Αν, για παράδειγμα, πάρουμε τη σωματική υγεία ως ανάλογη της κοινωνικής υγείας, το πρώτο βήμα για τη βελτίωσή της όπως όλοι ξέρουμε, είναι η διακοπή της κατανάλωσης δηλητηρίων, δηλαδή η διακοπή της καταστροφής της υγείας του ατόμου.

Αντίστοιχα λοιπόν σε ό,τι αφορά τη φθορά των κοινωνικών σχέσεων, τα δηλητήρια είναι εύκολα εμφανή:

  • Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και η εξάρτηση που δημιουργούν από την υστερία, τον φόβο, την μαζική σκέψη και την εμμονή στην επισήμανση της αρετής, ως αποδεδειγμένη δημόσια απόδειξη φερεγγυότητας,
  • Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αντικατοπτρίζουν τόσο την παθητική παρακολούθηση όσο και το «κλικάρισμα» σε πράγματα που έπρεπε να γίνονται στον πραγματικό κόσμο μέσω ενεργού συμμετοχής,
  • Τα Τοξικά Κοινωνικά Μέσα Ενημέρωσης,
  • Τα έξυπνα κινητά, όταν παύουν να είναι περιστασιακά μέσα επικοινωνίας και καταντούν εθιστικά: όσοι παίρνουν τα τηλέφωνά τους στο κρεβάτι, και διακόπτουν το σεξ για να τα ελέγχουν (δυστυχώς σημαντικές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τέτοιες έξεις είναι ανησυχητικά διαδεδομένες), αγνοούν το ζωντανό διάλογο για να απαντήσουν σε μηνύματα κλπ,
  • Μια υπερβολικά πολυάσχολη ζωή που ναι μεν εξυπηρετεί τις ανάγκες του χώρου εργασίας και τον τακτικό ανεφοδιασμό των νοικοκυριών, αλλά δεν αφήνει χρόνο και ενέργεια για τη συνειδητοποίηση ​​του τι σημαίνει πραγματική οικειότητα, επικοινωνία, φιλία, να μοιράζεσαι και να ανήκεις κάπου.

Γράφημα της Statista για την παγκόσμια εξάπλωση των κινητών τηλεφώνων. Προσαρμογή γραφήματος – μετάφραση: «Απεροπία»

Γιατί όμως είναι πλέον τόσο δύσκολο να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν σημαντικοί κοινωνικοί δεσμοί και αίσθημα του ανήκειν;

Μια μακροσκελής απάντηση θα μπορούσε εύκολα να γεμίσει κάμποσους τόμους, η σύντομη απάντηση όμως είναι η παρακάτω: διότι η δομή της σύγχρονης ζωής συνωμοτεί κατά της δημιουργίας και διατήρησης αυθεντικών κοινωνικών δεσμών.

Και λέγοντας δομή, εννοώ τις οικονομικές και τις κυβερνητικές δομές μεγάλης κλίμακας, δηλαδή τις δύο ιεραρχίες που κυριαρχούν στην καθημερινή ζωή μας.

Ένα τεράστιο, ανεξέλεγκτο κοινωνικό πείραμα

Στην πραγματικότητα, είναι υπό εξέλιξη ένα τεράστιο και χωρίς κανέναν έλεγχο πείραμα: ένας τρόπος παραγωγής που επικεντρώνεται αποκλειστικά στη μεγιστοποίηση των κερδών [σημ. μτφρ.: των πολυεθνικών και των τοκογλύφων], ο οποίος όμως προωθεί το εμπόριο και τις εθιστικές τεχνολογίες 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, ενώ ταυτόχρονα ένα τεράστιο κράτος διευρύνει την εμβέλειά του σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής.

Στο μεταξύ, είναι αυτονόητο ότι και οι δύο κυρίαρχες, μεγάλης κλίμακας ιεραρχίες, δεν έχουν κανένα λόγο να ασχοληθούν με τη διάβρωση της κοινωνίας των πολιτών.

Η ανοικοδόμηση του κοινωνικού κεφαλαίου και της κοινωνικής διασύνδεσης δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει από κυβερνήσεις ή εταιρείες.

Απαιτεί μια αυτο-οργανωμένη, κοινωνική επανάσταση από τη βάση προς τα επάνω, μια «κάντο μόνος σου» επανάσταση χωρίς ηγέτες, ιεραρχία ή δομή.

Το καλό νέο είναι ότι οποιοσδήποτε μπορεί να συμμετάσχει σ’ αυτή την κοινωνική επανάσταση, αναδιαρθρώνοντας την καθημερινή του ζωή, προκειμένου να καλλιεργήσει αυθεντικούς κοινωνικούς δεσμούς.

Η «Απεροπία» στα παρακάτω άρθρα έχει προτείνει συγκεκριμένους τρόπους αντίστασης στη διάβρωση των κοινωνιών που στρώνει η αυτοματοποιημένη παγκοσμιοποίηση: Η φαντασιακή θέσμιση της …πραγματικότητας, Η κατάκτηση της οντολογικής γνώσης ως νόημα της ζωής και Η κουλτούρα του θορύβου, δεκανίκι της παγκοσμιοποίησης.

ΠΗΓΗ:

oftwominds.com

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

  1. Ο Τσαρλς Χιου Σμιθ γεννήθηκε στη Νότια Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του στρατιωτικού πατέρα του, έζησε στο νησί Λανάι της Χαβάης και στη συνέχεια στη Χονολουλού, όπου έλαβε πτυχίο στη συγκριτική φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης. Εν συνεχεία επέστρεψε στην Καλιφόρνια και άρχισε να εκπαιδεύεται στο χώρο των κτιριακών αναδιαμορφώσεων. Αργότερα επέστρεψε εκ νέου στη Χαβάη, όπου με έναν συνέταιρό του έχτισε ως εργολάβος πάνω από πενήντα σπίτια, καθώς και διάφορα εμπορικά κτίρια. Θέλοντας όμως να ασχοληθεί με τη συγγραφή, το 1987 επέστρεψε στο Σαν Φρανσίσκο, γράφοντας άρθρα ελεύθερης δημοσιογραφίας σχετικά με την αρχιτεκτονική, τη διακόσμηση και τον πολεοδομικό σχεδιασμό, ενώ ενδιάμεσα ασχολήθηκε και με τα οικονομικά και πιο συγκεκριμένα με την ανάλυση των αγορών, μαθαίνοντας πώς να χάνει χρήματα με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες. Ο Τσαρλς Χιου Σμιθ είναι διαχειριστής του ιστολογίου οftwominds.com που έχει 20 εκατομμύρια προβολές και αποτελεί σημείο αναφοράς για πολλά μέσα ενημέρωσης όπως τα CNBC, Zero Hedge, Financial Sense, και το David Stockman’s Contra Corner. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα και οκτώ δοκίμια. Πιστεύει ότι ο πλούτος δεν μετριέται σε χρήματα αλλά σε φιλίες, υγεία και πνευματική παραγωγή. Ζει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στον πραγματικό κόσμο, με αποτέλεσμα ο χρόνος του στο διαδίκτυο να είναι εξαιρετικά περιορισμένος.
  2. Η οικογένεια Γουόλτον ενώ είχε κέρδη δισεκατομμυρίων δολαρίων, υποστήριξε ότι αναγκάστηκε να κλείσει 269 υποκαταστήματά της εκ των οποίων τα 154 στις ΗΠΑ, εξ αιτίας της Amazon και των αποστολών παντός είδους προϊόντων μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων, αφήνοντας χιλιάδες ανέργους κυρίως στις ΗΠΑ. Η Γουόλ-Μάρτ είχε 14 θηριώδη μεγακαταστήματα στις ΗΠΑ, ένα εκ των οποίων βρισκόταν στη μικρή αγροτική πόλη Γουέλτς της Δ. Βιρτζίνια. Η πόλη Γουέλτς ήταν το κέντρο μιας περιοχής στην οποία άνθισαν τα ανθρακωρυχεία τη δεκαετία του 50 κατά την οποία είχε 100.000 κατοίκους. Με το κλείσιμο των ορυχείων, η περιοχή είχε ήδη βυθιστεί στην ανεργία, με το κλείσιμο δε του πολυκαταστήματος της Γουόλ-Μαρτ ο πληθυσμός της μειώθηκε στους 18.000 κατοίκους ενώ για τον ανδρικό πληθυσμό έπεσε ακόμα και το προσδόκιμο ζωής στα 64 χρόνια.
  3. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω του επιχειρούμενου διαχωρισμού κράτους – εκκλησίας, τεράστιας ανατροπής που επιχειρείται στις μέρες μας από τη κυβέρνηση Τσίπρα.

    Και αυτό διότι όπως στην περίπτωση του Γουέλτς οι χριστιανικοί Ιεροί Ναοί των κατοίκων (προτεστάντες) αντικαταστάθηκαν από ένα πολυκατάστημα, στην Ελλάδα θα αντικατασταθούν από τζαμιά.

    Αμφιβάλλετε ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο; Σύμφωνα με έγκυρες μελέτες που έχουν ευρέως δημοσιοποιηθεί, αν δεν αλλάξει σήμερα κι όλας η εθνική πολιτική στο μεταναστευτικό ζήτημα και η οικονομική κατάσταση της χώρας, στο εγγύς μέλλον η Ελλάδα θα αποτελείται σε μεγαλύτερο ποσοστό από αλλοεθνείς −πλειάδας εθνικοτήτων− μουσουλμάνους και λιγότερο από Έλληνες χριστιανούς ορθόδοξους, γεγονός που θα εξαφανίσει εντελώς την εθνική μας ταυτότητα αφανίζοντάς μας ως έθνος.

    Αναγκαστικά λοιπόν στη θέση των ερημωμένων ορθόδοξων Ιερών Ναών που κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν περάσει στο …Υπερταμείο των δανειστών, θα ορθωθούν μουσουλμανικά τζαμιά, αλλοιώνοντας ανεπιστρεπτί την ορθόδοξη χριστιανική ιδιοπροσωπία και ταυτότητα της Ελλάδας, τόσο απαραίτητη στην εποχή του διανθρωπισμού.

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.

Aperopia