Η παρούσα δημοσίευση αποτελεί τμήμα εκτενούς άρθρου με τίτλο ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ», τεύχος 232, Ιούλιος 2015, ενώ έχουν γίνει ορισμένες προσθήκες και διορθώσεις.

Το νησάκι Πάτροκλος (Γαϊδουρονήσι) βρίσκεται απέναντι από την παραλία Λεγραινών, πριν από το Σούνιο. Τι το ιδιαίτερο μπορεί να κρύβει το νοτιοδυτικό άκρο του όμορφου –και στους περισσότερους άγνωστου– αυτού νησιού; Πέραν των ιχθυοτροφείων που διαθέτει, στα νερά του διαδραματίστηκε το μεγαλύτερο ναυάγιο της σύγχρονης ιστορίας!

Πρόκειται για το ναυάγιο του επιταγμένου από τους Γερμανούς νορβηγικού ατμόπλοιου «Όρια», στο οποίο χάθηκαν 4.180 Ιταλοί στρατιώτες και αξιωματικοί.

Το νορβηγικό ατμόπλοιο “Όρια”. Πήρε μαζί του, στον βυθό του Σαρωνικού, πάνω από 4000 Ιταλούς στρατιώτες και αξιωματικούς

Συγκριτικά, να σημειώσουμε πως το ναυάγιο του Τιτανικού, ωχριώντας μπροστά στη φρίκη τόσων νεαρών αδικοχαμένων, αιχμαλώτων έγκλειστων μέσα στα αμπάρια του πλοίου, μετράει 3 φορές λιγότερα θύματα…

Το ναυάγιο αυτό έγινε στις 12 Φεβρουαρίου του 1944, κάτω από σφοδρή σοροκάδα (ΝΑ άνεμος), εντάσεως 9-10 μποφώρ, κατόπιν πρόσκρουσης στα βράχια του Πατρόκλου, όταν η Ιταλία είχε συνθηκολογήσει και η Γερμανία είχε στραφεί εναντίον της, (ενώ λίγους μήνες πριν, τον Σεπτέμβρη του 1943, είχε διαπραχθεί  ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Β΄Παγκοσμίου πολέμου, η άγνωστη και εν ψυχρώ μαζική σφαγή του ιταλικού στρατού της Κεφαλονιάς).

Τα άψυχα κορμιά του «Όρια» που για μέρες ξεβράζονταν στις γειτονικές παραλίες, ήταν αιχμάλωτοι πολέμου και η ναζιστική λογοκρισία την εποχή εκείνη, απέκρυψε το γεγονός και δεν επέτρεψε να καταγραφεί ούτε από το ελληνικό λιμεναρχείο, ούτε από το υπουργείο Ναυτιλίας. Έτσι το γεγονός αποσιωπήθηκε και δεν πήρε καθόλου διαστάσεις…

Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια με την πρωτοβουλία άξιων Ιταλών συγγενών και απογόνων των θυμάτων, αλλά και Ελλήνων, ανεγέρθη ένα λιτό μνημείο, και στην επιμνημόσυνο δέηση αποδόθηκαν τιμές και ερίφθησαν στέφανα στην αντίστοιχη θαλάσσια περιοχή.

Το μνημείο για τους αδικοπνιγμένους Ιταλούς του «Όρια» που χάθηκαν στο δρόμο για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης

Επίσης να αναφέρουμε ότι το ναυάγιο του «Όρια» δεν είναι το μοναδικό της περιοχής. Κοντά στον Πάτροκλο είναι καταποντισμένο ακόμα ένα πλοίο. Πρόκειται για το μικρό  επιβατηγό ατμόπλοιο «Πατρίς», που συγκρούστηκε στις 15 Ιουνίου 1927 με το επιβατηγό «Μοσχάνθη Τόγια» και βυθίστηκε, παίρνοντας μαζί του 10 ανθρώπινες ζωές. Βρίσκεται σε βάθος 75 μέτρων και παρά τα 90 περίπου χρόνια στο βυθό, παραμένει σε αξιοσημείωτα καλή κατάσταση και μάλιστα, όρθιο!

To ατμόπλοιο «Πατρίς» σε πίνακα του 1911

Πάντως, όταν κάποιοι θαλασσοπόροι «ευαίσθητοι» σε τέτοια γεγονότα ομαδικών οιμωγών, διασχίζουν το σημείο αυτό, αισθάνονται μια «βαριά» ατμόσφαιρα, ακούνε κραυγές ή κλάματα, τους διαπερνά ένα ανεξήγητο ρίγος, ο χρόνος «παγώνει», το GPS στιγμιαία ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ, ενώ περνούν από μπροστά τους αναλαμπές θαλασσοταραχής, ορυμαγδού και θρήνου.

To εξώφυλλο του βιβλίου «Η καραβάνα στο βυθό της θάλασσας» του Πάολο Τσιάμπι, εις μνήμην των θυμάτων του ναυαγίου

Προσπάθειες πώλησης σε ξένους

Τέλος, θα επισημάνουμε για όσους το έχουν ξεχάσει, ότι το όμορφο αυτό νησί που βρίσκεται στο υπογάστριο της Αττικής, επιχειρήθηκε να πωληθεί ως ιδιωτικό. Ως ιδιοκτήτης φέρεται να ήταν ο γιος του δικηγόρου Κωνσταντίνου Γιατράκου. Ήταν πράγματι αυτός ιδιοκτήτης; Έχουμε κάπως μπερδευτεί μετά από τόσο καιρό διενέξεων και τα όσα αντιφατικά έχουν γραφτεί στον Τύπο.

Πριν από αρκετά χρόνια (1997-1998) ήθελε να το αγοράσει ένας Εβραίος επιχειρηματίας, ονόματι Ντέιβιντ Άπελ, αλλά συνάντησε δυσκολίες. Γι’ αυτό λοιπόν απευθύνθηκε στην οικογένεια Αριέλ Σαρόν. Να θυμίσουμε ότι ο Αριέλ Σαρόν είχε διατελέσει υπουργός εξωτερικών του Ισραήλ όταν το 1982 έγινε σφαγή των Παλαιστινίων στα στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα του Λιβάνου, κάτι που έχει χαρακτηρισθεί ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Λέγεται ότι ο Σαρόν έβαλε το γιο του συνέταιρο στην αγορά του Πατρόκλου, εξασκώντας πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με όσα έλεγαν και ρεπορτάζ ξένων καναλιών εκείνης της εποχής.

Στα σχέδια εκμετάλλευσης του νησιού περιλαμβανόταν κατασκευή τουριστικού θερέτρου που θα διέθετε καζίνο με το όνομα «Μίδας», ξενοδοχεία 100.000 κλινών, πάρκα κλπ. Επίσης προβλέπονταν δύο υποθαλάσσιες σήραγγες που θα ένωναν τον Πάτροκλο με το Λαύριο, κάτι που για την εποχή εκείνη εθεωρείτο κολοσσιαίο έργο.

Εν τοιαύτη περιπτώσει, η υπόθεση τουριστικής αξιοποίησης του Πατρόκλου πάγωσε και ναυάγησε οριστικά, μετά από απόφαση που χαρακτήρισε το νησί ως αρχαιολογικό χώρο (σώζεται οχυρωμένο  στρατόπεδο και πύργος κλασικών χρόνων), αλλά και ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, (πράγματι επειδή έχουμε επισκεφθεί το νησί και το έχουμε περπατήσει, είναι πανέμορφο), αναγόμενο τελικά σε ζώνη απόλυτης προστασίας στην οποία απαγορεύεται κάθε είδους δόμηση.

Σαν αποτέλεσμα οι σημερινοί ιδιοκτήτες του νησιού, διεκδικούν δικαστικά από  Ελληνικό Δημόσιο περίπου 400.000.000 ευρώ, με την αιτιολογία ότι πρόκειται για δήμευση της περιουσίας τους, εφ’ όσον δεν μπορούν ούτε να την πουλήσουν, ούτε να την εκμεταλλευτούν, ενώ ζητούν από το Ελληνικό Δημόσιο, αν δεν μπορεί να τους δώσει αυτά τα χρήματα, να την απαλλοτριώσει στην αντικειμενική της αξία που υπολογίζεται στα 200.000.000 ευρώ ή να τους παραχωρήσει άλλη δημόσια γη ίσης αξίας.

Οι χιλιάδες πνιγμένοι του «Όρια» καθώς και αυτοί του «Πατρίς», μάλλον πήραν την εκδίκησή τους από τους «βέβηλους» που ήθελαν να πουλήσουν το νησί σε ανθρώπους που θα τάραζαν την ησυχία τους, κάνοντας θορυβώδες τζετ σκι και άλλα μη …οικολογικά σπορ (όπως το να τζογάρουν εκατομμύρια δολάρια στο καζίνο) πάνω από τον υγρό τάφο τους…

Χάρτης Σαρωνικού

ΠΗΓΕΣ:

http://www.mixanitouxronou.gr/oria-o-titanikos-tou-souniou-i-germani-afisan-na-pnigoun-4-000-itali-echmaloti-sti-nisida-patroklos/