Κρατώντας τα πρωτεία του ρεκόρ γυρίσματος των περισσοτέρων ελληνικών ταινιών, ο Πόρος μάγεψε κατά καιρούς ξένους και Έλληνες διανοητές, πολιτικούς και καλλιτέχνες. Αγαπημένος τόπος διακοπών των Χένρι Μίλλερ, Ζακ Λακαριέρ, Λόρενς Ντάρελ, Πίτερ Γκρέι, Γιώργου Σεφέρη (ο οποίος παραθέριζε στη «Βίλα Γαλήνη», όπου έγραψε και το ποίημά του Κίχλη), Κωστή Παλαμά, Γιάννη Ρίτσου και του ερευνητή παραψυχικών φαινομένων Άγγελου Τανάγρα, ο Πόρος αποτελεί ένα από τα πιο ασφαλή αγκυροβόλια της Μεσογείου, προσελκύοντας έτσι χιλιάδες σκάφη από όλο τον κόσμο.

Να αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως όταν το μετεωρολογικό δελτίο δίνει 8-9 μποφόρ Β-ΒΑ και Ν ανέμων και ύψος κύματος 3 μέτρα κοντά στα Τσελεβίνια (δύο βραχονησίδες έξω από τον Πόρο), μέσα στον όρμο του Πόρου το κύμα κανονικά δεν ξεπερνά τα 60 εκατοστά.

Ιδιαίτερη προσοχή όμως χρειάζεται σε Δ-ΝΔ ανέμους όταν αυτοί ξεπερνούν τα 7 μποφόρ. Το 2016 μπουρίνια τέτοιων διευθύνσεων εντάσεως 70 κόμβων για λίγα λεπτά (9-10 μποφόρ), βύθισαν σκάφη που βρίσκονταν δεμένα στο ντόκο πέριξ του φέρι μποτ και της πλωτής προβλήτας.

Αγκυροβολία αρόδο σε παράλλαξη με τον «Άσπρο Γάτο» είναι μια εγγυημένη λύση για ιδιωτικότητα και ασφαλή αγκυροβολία στον όρμο του Πόρου.

Συμβουλεύουμε λοιπόν όταν παίρνετε καιρό και υπάρχει η παραμικρή υπόνοια ανέμων τέτοιων διευθύνσεων και τέτοιας εντάσεως, να μη δένετε ποτέ στο σημείο αυτό, παρά μόνο μέσα στο δίαυλο, διαφορετικά είναι καλύτερα αρόδο σε παράλλαξη με τον « Άσπρο Γάτο» και αν ανέβει ο καιρός με μηχανή αναμμένη, αμολυμένη κάργα καδένα και ετοιμότητα.

Σοβαρά κατεστραμμένο ιστιοφόρο στο λιμάνι του Πόρου, μετά από τη θύελλα του Οκτωβρίου 2016.

Βυθισμένο ιστιοφόρο στο λιμάνι του Πόρου, μετά από τη τρομακτική καταιγίδα του Οκτωβρίου 2016

Πέραν των ξαφνικών μπουρινιών, ο Πόρος είναι κατοικημένος από τόσο παλιά εποχή ώστε αξίζει να σημειώσουμε πως προσφάτως, στη βραχονησίδα Μόδι, που βρίσκεται στα ανατολικά του, ανακαλύφθηκε ένας σημαντικός ναυτικός οικισμός που χρονολογείται από την τελευταία φάση της Μυκηναϊκής περιόδου (13ος αιώνας π.Χ.). Τα ευρήματα μαρτυρούν ότι οι κάτοικοί της είχαν εμπορικές συναλλαγές με άλλες περιοχές του Σαρωνικού, ακόμα και του Αιγαίου. Διασχίζοντας το στενό κανάλι ανάμεσα στον Πόρο και στο Μόδι, καθώς βλέπουμε την έρημη σήμερα νησίδα, αδυνατούμε να φανταστούμε πώς είναι δυνατόν να έμεναν άνθρωποι σ’ αυτό το βραχώδες και ανεμοδαρμένο νησάκι που έχει τόσο μικρή έκταση !

Διαβάζοντας όμως το βιβλίο του Άδωνι Κύρου, εκδότη, δημοσιογράφου, και ιστοριοδίφη « Στο σταυροδρόμι του Αργολικού», το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για όλη την ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού, οι απορίες μας ξεδιαλύνονται καθώς αναφέρει μια επίσκεψή του στο Μόδι. Είχε βρει έναν διπλό πέλεκυ, ένα θραύσμα κρατήρα με παράσταση πολεμιστών και άλλα μυκηναϊκά ευρήματα που βρίσκονται τώρα στο Μουσείο του Πόρου και είχε διατυπώσει την υπόθεση ότι ίσως πρόκειται για εγκατάσταση Δρυόπων από την Ερμιονίδα που ίδρυσαν εκεί ιερό του Απόλλωνος.

Το 1998 προσφέρθηκε να οδηγήσει εκεί μία αρχαιολόγο της Εφορίας Αρχαιοτήτων. Η ανασκαφή ξεκίνησε τον επόμενο χρόνο. Υστερα από έρευνες τριών ετών, λατρεία Απόλλωνος δεν επαληθεύτηκε με αρχαιολογικές μαρτυρίες, ούτε βρέθηκε το πολυπόθητο ιερό. Υπήρξαν όμως άλλες εκπλήξεις και η αρχαιολόγος δήλωσε: «Περίμενα να βρω κάποια μυκηναϊκά κατάλοιπα, αλλά αυτό που βρήκαμε στη συνέχεια ήταν εκπληκτικό. Οπουδήποτε υπήρχε επίπεδος χώρος στο Μόδι και μπορούσαν να κτίσουν, έχτισαν. Δεν υπάρχει επίπεδο σημείο που να μην έχει κατοικηθεί από Μυκηναίους, κυρίως τον 12^ο αι. π.Χ.».

Προσεγγίζοντας το νησάκι Μόδι με ιστιοφόρο. Μένουμε έκπληκτοι από τη στενότητα του βραχώδους εδάφους η οποία παρ’ όλα αυτά, φιλοξενούσε περιποιημένο συγκρότημα κτιρίων Μυκηναϊκής εποχής (12ου π. Χ. αιώνα).

Η ανασκαφή έδωσε πλούσια συγκομιδή ευρημάτων, με πιο εντυπωσιακό ένα συγκρότημα μεγάλων δωματίων με περιποιημένο κτίσιμο που είναι σαν να είχαν σχεδιαστεί προτού κτισθούν. Δεν πρόκειται δηλαδή για ένα καλυβάκι χωρικών στο οποίο προστέθηκαν μικρά δωμάτια για να εξυπηρετηθούν πρόχειρα κάποιες ανάγκες.

Τόσο η ποιότητα των κινητών ευρημάτων όσο και τα κτίσματα δείχνουν ότι τον 12ο αι. π.Χ. στο Μόδι είχε εγκατασταθεί μια οργανωμένη μικρή ομάδα που οπωσδήποτε δεν ήταν βοσκοί ή χωρικοί. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι λόγω της φυσικής διαμόρφωσής της η βραχονησίδα με τα απότομα βράχια στην ακτή της, θυμίζει περισσότερο ένα απόρθητο πλωτό φρούριο (έχουν βρεθεί και ίχνη οχύρωσης) επάνω στον θαλάσσιο δρόμο που οδηγεί στον Αργολικό κόλπο. Πιστεύεται λοιπόν ότι το Μόδι στο τέλος των Μυκηναϊκών χρόνων υπήρξε ένας γνωστός στους ναυτικούς διαμετακομιστικός σταθμός. Φαίνεται απίστευτο, αλλά σύμφωνα με όλα τα ευρήματα, αυτό συνέβαινε!

Αφήνοντας πίσω μας το πανάρχαια κατοικημένο Μόδι, ας επιτρέψουμε τώρα στον Άγγελο Τανάγρα να μας μιλήσει για τον Πόρο (σημ.: έχει τηρηθεί η ορθογραφία της εποχής):

«Eίνε ένα στενό που θα μπούμε, και είνε ο Πόρος. Είνε μεθύσι αληθινό από φως, μύρα και χρώματα… Παλμός θείος μακαριότητας… Να ο Θεός… που τον ζητάτε αλλού…. Είνε εμπρός μας!

Μόλις εμπήκαμε… Είνε γαλανή ελβετική λίμνη με πλαίσιον ελληνικού τοπείου, μια γωνιά Βοσπόρου παντού κλεισμένη… Ο ορίζων είναι παντού κλεισμένος.

Αριστερά και στο βάθος είναι το παλάτι. Το ναυτικόν προγυμναστήριον του Πόρου, με τους ναυτώνας και τα άλλα συμπληρωματικά οικοδομήματα… Ένας άλλος Πόρος με άσπρα σπιτάκια καθρεφτίζεται όλην την ημέραν και κάθε αστροφώτιστην νύχτα τρεμμόγραμμος και θαμπός.

Εις τον κολπίσκον αυτόν όπου έκαψε άλλοτε ο Μιαούλης τον ελληνικόν στόλον δια να μην τον παραδώσει εις τους Ρώσους, εσάλευαν τότε νωχελικώς επάνω εις τα νερά και δύο μεγάλαι αναμνήσεις.

Δύο πλοία, το ένα η «Ελλάς». Η ιστορική φρεγάτα, με την οποίαν έφυγαν ο Όθων και η Αμαλία, και το άλλο, τον ένδοξον βρίκι του αγώνος, ο «Άρης», ο ηρωικός πολεμιστής της Πύλου, που σαν καλός συνταξιούχος τώρα, άπλωνε εις τον ήλιον τα γεροντικά μέλη του και έβλεπε κάθε πρωί να έρχωνται η νέα γενεά, να σκαλώνη εις τα κατάρτια του και να λυνοδένη τα πανιά του!

… Τώρα και τα δυο δεν είναι πεια!…

Και τώρα; … ημπορώ άραγε να ειπώ ότι ο Πόρος είναι αυτά μονάχα που έγραψα;»…

Eντυπωσιακό τεράστιο τουριστικό ιστιοφόρο, τύπου clipper, ξένης σημαίας, στο κανάλι του Πόρου.

Ναι, όλα αυτά δεν είναι πια. Ο Πόρος είναι πολύβουος, θορυβώδης, γεμάτος σκάφη, κυρίως ιστιοπλοϊκά, νοικιασμένα από ξένους. Να επισημάνουμε εδώ, ότι πλέον τα ιδιωτικά ιστιοφόρα σκάφη που συναντάμε σε όλο τον Σαρωνικό, στις Κυκλάδες και γενικά σε όλες τις ελληνικές θάλασσες, σπανίως είναι ελληνικά. Αλλά και η πλήρης κατάρρευση του Έλληνα σκίπερ είναι μια τραγική πραγματικότητα.

Όσο για τους Έλληνες ιδιώτες καπεταναίους, συνήθως ιδιοκτήτες μικρών σκαφών, θύματα της ισοπεδωτικής οικονομικής “κρίσης” και των ασήκωτων φόρων, έχουν πλέον παροπλίσει τα σκαριά τους, είτε τα πωλούν όσο-όσο, αδυνατώντας να τα ελλιμενίσουν, να τα συντηρήσουν και να τα ταξιδέψουν.

Toύρκικο ιστιοφόρο σκάφος υπερπολυτελείας πηγαίνοντας προς τον Πόρο.

Έτσι, όσα σκάφη ταξιδεύουν, πλέον είναι ξένων ιδιοκτητών. Δυστυχώς έχει συμβεί το πριν λίγα χρόνια αδιανόητο για τους επαγγελματίες σκίπερς, οι κυβερνήτες να είναι επίσης έμμισθοι αλλοδαποί για ένα κομμάτι ψωμί.

Αγκυροβολία αρόδο στον όρμο Σαραντοκούμι, δύο σκάφη παρέα. Προσοχή στα απόνερα των πλοίων της γραμμής και των ταχυπλόων.

Στον Πόρο συναντήσαμε 25χρονους αλλοδαπούς σκίπερς, με μισθό 600 ευρώ το μήνα (τη στιγμή που καθιερωμένα η ημερήσια αμοιβή ενός Έλληνα έμπειρου σκίπερ είναι 140 ευρώ). Ένας θεός ξέρει με τις αμοιβές των 600 ευρώ μηνιαίως και την έλλειψη πείρας, πόσο εμπιστοσύνη μπορεί να δείχνει κανείς σε τέτοιους ξένους καπεταναίους.

Αγκυροβολία μπροστά από την παραλία Μοναστήρι.

Εταιρείες yachting, που δεν έχουν καν την έδρα τους στην Ελλάδα, παρά μόνο υποκατάστημα (όταν έχουν) και αποδίδουν ελάχιστους ή και καθόλου φόρους στο ελληνικό κράτος, συχνά δε, εδράζονται εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, λυμαίνονται τις ελληνικές θάλασσες, φέρνοντας τουρίστες από οποιαδήποτε άλλοτε «απίθανη» χώρα που απλώς επιβαρύνουν τον ιερό μας τόπο με τα απόβλητά τους και τα σκουπίδια τους, ενώ δεν έχουμε πειστεί ότι αφήνουν και μεγάλα τουριστικά έσοδα, δεδομένου ότι τα σκάφη έχουν κουζίνα και συνήθως οι ναυλωτές μαγειρεύουν και τρώνε εντός.

Το βιβλίο της Χρυσούλας Μπουκουβάλα «The Pirates of the Cyclades» σε βιβλιοπωλείο του Πόρου.

Δεν είναι κακό να έρχονται όλοι αυτοί οι συνάνθρωποί μας ως τουρίστες για να γνωρίσουν τη χαρά της ιστιοπλοΐας, και μάλιστα όταν στις χώρες τους, λόγω γεωγραφικής διαμόρφωσης, η επαφή με τη θάλασσα είναι από ανύπαρκτη, έως δύσκολη, και σε κάθε περίπτωση αυτή που έχουν είναι κατώτερη από το Αιγαίο μας, που είναι μοναδικό. Κακό είναι να καταποντίζονται οι ελληνικές εταιρείες και οι Έλληνες σκιπεραίοι προς όφελος αλλοδαπών εταιρειών.

Σκληρή εκπαίδευση Ρώσων σκίπερς από ομοεθνή τους στο άδειο λιμάνι του Πόρου, Φεβρουάριο μήνα, προκειμένου να είναι έτοιμοι για το καλοκαίρι. Αλλοίμονο στους Έλληνες καπεταναίους…

Εάν συνεχιστεί έτσι η κατάσταση, σε λίγο, οι Έλληνες σκίπερς θα αποτελούν παρελθόν. Οι επόμενες γενιές ίσως απασχολούνται μόνο σε βοηθητικές εργασίες, ώσπου στο τέλος θα εκλείψουν εντελώς, ίσως και από ντροπή για το ένδοξο θαλασσινό παρελθόν των γονιών και των προγόνων τους.

Όταν στην Ελλάδα η κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανόμενης και της τουριστικής, διώκεται λόγω υπερφορολόγησης, είναι φυσικό να υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός από τόσο τεράστιες αγορές, στις οποίες όμως είναι δύσκολο να έχει πρόσβαση ένας Έλληνας επαγγελματίας ιδιοκτήτης ιστιοφόρου.

Πάντως με Έλληνες σκίπερς ή όχι, ο Πόρος παρ’ ότι θορυβώδης, διατηρεί πάντα μια αίσθηση μοναδικότητας, καλά κρυμμένη στους μυστικούς όρμους του…

Ο θρυλικός Αβέρωφ αραγμένος στον Πόρο, πριν μετακινηθεί στη σημερινή του θέση στο Φάληρο. Στο ίδιο μέρος βρίσκονταν κάποτε δεμένα δύο ακόμα θρυλικά πλοία της ελληνικής ναυτικής ιστορίας. Η φρεγάτα «Ελλάς», το ωραιότερο πλοίο του ελληνικού στόλου και το ιστορικό μπρίκι «Άρης» του Τσαμαδού, που είχε διασπάσει τον αποκλεισμό της Πύλου από το στόλο του Ιμπραήμ, και τα οποία ανατίναξε ο ίδιος ο Μιαούλης, όπως περιγράφει  με θλίψη ο Τανάγρας…

Αγκυροβολία Ένα σωρό μέρη! Στον όρμο, αρόδο, σε παράλλαξη με τον « Άσπρο Γάτο» (βάθος 12 μ.-θέλει πολλή καδένα αν φυσάει πολύ) ή μπροστά στο Ξενία. Στους ντόκους όπου βρείτε θέση ή στις πλωτές. Προσοχή γιατί λόγω συνωστισμού μπλέκονται οι άγκυρες συνέχεια, επίσης έχει ενοχλητικό αντιμάμαλο από τα πλοία της γραμμής και τα φέρι. Καλύτερα στο δίαυλο, να πέσετε δίπλα σε κάποιο άλλο σκάφος δεύτερη ντάνα, χωρίς άγκυρα.  Άλλα σημεία αγκυροβολίας είναι ο Ρώσικος ναύσταθμος. Επίσης οι δύο βάλες όπως μπαίνουμε από Μέθανα δεξιά (2η και 3η, όχι στην 1η γιατί φέρνει πολλά απόνερα από τα πλοία της γραμμής), στην είσοδο του καναλιού, στον όρμο Γερολιμένα, μπορούμε να αγκυροβολήσουμε πίσω από το νησάκι του, αλλά φέρνει επίσης απόνερα. Αγκυροβολία αρόδο στον όρμο Γερολιμένα, πριν το Φάρο του καναλιού, με κάβο σε βράχο κάτω από το νερό. Αγκυροβολία αρόδο στον όρμο Βαγιωνιά, στα βόρεια. Στον όρμο Σαραντοκούμι, στην άλλη πλευρά του καναλιού, έχει πολλά σκουπίδια στην παραλία και φέρνει και εκεί απόνερα, δεν τον συστήνουμε. Άλλο σημείο είναι μπροστά από τη παραλία Μοναστήρι, κάτω από τη Μονή Ζωοδόχου Πηγής. Τέλος, στα βόρεια, αν δε φυσάει, στον όρμο Βαγιωνιά.

 

Χάρτης Σαρωνικού.

ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ Η ΛΕΞΗ ΣΑΡΩΝΙΚΟΣ; Σύμφωνα με τη μυθολογία ο μυθικός βασιλιάς της Τροιζήνας Σάρων, ήταν μανιώδης κυνηγός, και κυνηγώντας κάποτε μια ελαφίνα η οποία έπεσε στη θάλασσα για σωθεί, συνέχισε να τη καταδιώκει κολυμπώντας, απομακρύνθηκε από τη ακτή, κουράστηκε και τελικά πνίγηκε. Από τότε, ο κόλπος ονόμαστηκε Σαρωνικός, ενώ οι δύο κόλποι, ο γειτονικός Αργολικός και ο Σαρωνικός αναφέρονται συχνά χάριν συντομίας ως Αργοσαρωνικός.

ΠΗΓΕΣ:

«Ο Πόρος είναι… », Γιάννης Σουλιώτης, Εκδ. Κέδρος, 2006.
«Στο Σταυροδρόμι του Αργολικού», Άδωνις Κύρου.
«Μέρες», Ημερολόγια Γιώργου Σεφέρη, Εκδ. Ίκαρος.
«Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας», Μιχαήλ Σταματελάτος-Φωτεινή Βάμβα Σταματελάτου.